Het ‘spel’ om de ruimte moet anders

Den Haag - Het spel om de ruimte moet anders worden gespeeld dan we de afgelopen vijftig jaar hebben gedaan. Dat was de boodschap van het event ‘puzzelen om ruimte’  vorige week in het Haagse provinciehuis.

Door Erik van Leeuwen

Waar kunnen extra woningen komen, op welke plek is ruimte voor energie, is er nog een gaatje voor natuur en recreatie en waar kunnen we glastuinbouw ‘afschalen’. De deelnemers aan het kennisevent van de provincie Zuid-Holland mochten zich in het tweede deel van het programma het hoofd buigen over het Zuid-Holland van de toekomst, in ruimtelijke zin.

Inspiratie, creativiteit, innovativiteit en flexibiliteit waren nodig om voor twintig blokjes (elk blokje stond voor een ambitie) plek op een spelbord te vinden en er zestien links te laten liggen. In het ‘echt’ gaat het zo ook. Door alle ambities en opgaven die er zijn en de beperkte ruimte waar het allemaal moet gebeuren, moeten beleidsbepalers bij waterschappen, gemeenten en andere instanties anders gaan aankijken tegen ruimtelijke indeling.

“Het is zo belangrijk dat in de dichtbebouwde en meest dichtbevolkte provincie genoeg ruimte open blijft om te wonen, werken en te recreëren. Ruimtelijke ordening is onmisbaar”, zei gedeputeerde Anne Koning die afgelopen week nog meldde dat er tot 2034 plannen zijn goedgekeurd voor de bouw van 260.000 nieuwe woningen.

Er zijn geen keuzes zonder consequenties, zei Koning over de ruimteverdeling. “Stel, je bouwt alle bedrijventerreinen om tot woonwijken, waar moeten de mensen dan werken? De neiging is om te zeggen dat je én én wil doen: zou je niet bovenop die bedrijfsterreinen twee verdiepingen met woningen kunnen realiseren? De eerlijkheid gebiedt ons te zeggen dat we er met én én niet komen en dat we soms óf óf-keuzes moeten maken. En toch, als het én én kan, proberen we dat vorm te geven. Het gaat veel creativiteit vergen om dit te doen.”

De gedeputeerde zei ook: “Het is een belangrijke stap in de koers om het open landschap en daar binnen het agrarisch gebied beter te beschermen. Als we doorgaan op de weg van de afgelopen vijftig jaar houden we weinig open gebied meer over. De grootste uitdaging is het besef met elkaar dat het anders moet.”

Paul Gerretsen, voorzitter van de Vereniging Deltametropool, schetste een beeld van ruimtelijke ordening van 1970 tot 2020. Er werd volop gebouwd, ruimte zat. Van bedrijventerreinen tot woningen. En ook voor 

bedrijvigheid werd de rode loper uitgelegd. Opvallend: het aantal nieuw gebouwde woningen was nagenoeg gelijk aan de groei van het aantal inwoners van Zuid-Holland (zo’n 750.000). De ruimteclaims hebben er echter ook voor gezorgd dat Zuid-Holland gedwongen wordt om nu na te denken over een andere ruimtelijke ordening.

Tijdens het event werd ook ingezoomd op de cirkel Pijnacker-Nootdorp, Lansingerland, Zoetermeer, Nieuwerkerk aan den IJssel en Waddinxveen. Wie de kaart van 2020 op die van 1970 legde, zag een enorme ontwikkeling qua bebouwing. Nieuwerkerk telde in 1970 nog maar net tienduizend inwoners, inmiddels zijn dat er tweeënhalf keer zo veel. Waddinxveen had er in 1970 16.000, begin dit jaar stond de teler op 33.500.