Willem Maarten Dekker.
Willem Maarten Dekker. Foto: Jan van Woerden
Column

Bergen

Column 580 keer gelezen

Zo rond 1 juni gebeurt het: dan steek ik op een morgen mijn neus hoog de lucht in, adem zo diep mogelijk in, en ja: dan ruik ik de bergen. “We komen eraan hoor”, zeg ik dan zachtjes.

Wij gaan elk jaar op vakantie naar de Alpen. Hoe ruiken de Alpen? Ze ruiken eigenlijk nergens naar. Dat is juist het mooie, als je helemaal bovenin gekomen bent, niet met een kabelbaan maar met je eigen benen, en je staat dan op drie kilometer hoogte om je heen te kijken, dan is alles geluidloos, reukloos, alles loos. Je bent ontstegen aan de wereld. Zelfs geen Vijfde Dorp in de buurt, halleluja!

Vroeger dachten de mensen dat de goden op bergen woonden. De gymnasiasten hebben het geleerd: de twaalf Griekse goden op de berg Olympus, Zeus en zijn kameraden. 

Ook de Bijbel lokaliseert God op een berg. Hij is de God van de Sinaï, en vanaf die berg geeft Hij zijn wet. Dat goden & bergen voor het idee van de mensen bij elkaar hoorden, heeft ook te maken met de majesteitelijke ontoegankelijkheid van het gebergte. Tot in de jaren 1960, voordat het massatoerisme opkwam, werden de bergen nauwelijks beklommen, ook niet door de lokale bevolking. De bergen werden vooral als bedreigend ervaren.

‘Toerisme is dé obsessie van de westerse mens geworden’

Nu is dat allemaal anders. Je moet goed zoeken als je nog een stuk wilt vinden waar geen kabelbanen en luxe resorts zijn neergezet. We hebben alles gekoloniseerd. Iedereen is op zoek naar een ‘uniek plekje’, authentiek en niet toeristisch, maar we houden onszelf natuurlijk allemaal voor de gek: er valt niks meer te ontdekken. Overal zijn wij mensen al geweest. Overal hebben we een vette voetstap achtergelaten, zoals een hond zijn plasje: I was here. En we hebben ontdekt dat op geen enkele bergtop een god woont.

En toch blijven we zoeken. Het toerisme is dé obsessie van de westerse mens geworden. Voor corona vlogen we gerust voor een weekend naar Barcelona of Praag, we bezochten de musea van Moskou, lagen op het strand van Thailand en fotografeerden ‘authentieke’ Aboriginals in Australië. 

Gaan we dat na corona weer precies zo doen? Ik denk het wel. Ook al weten we dat het heel slecht is voor de planeet, we gaan het toch weer doen, want het idee dat het ware leven elders is, dat het leven een zoektocht is en dat je jezelf en het geluk in elk geval niet vindt als je thuis blijft, dat je dan zielig bent, dat zit veel te diep in ons.

Ruud Welten, die een ‘filosofie van het toerisme’ schreef, zegt dat we niet aan elkaar moeten vragen: ‘Waar ga je heen met vakantie?’, maar: ‘Waarom wil je weg?’ Au, dat doet pijn. Maar inderdaad: is dat niet een veel betere vraag. Waarom wil je eigenlijk weg?