'Mijn ouders gaan eraan onderdoor'

Waddinxveen - De 40-jarige Sonja van Kesteren uit Waddinxveen kon het niet langer aanzien en greep begin dit jaar in. Haar ouders, Hans en Agathe de Geus, zeventigers, verlenen al jarenlang mantelzorg aan hun buurvrouw (81) die dementerend is, maar in het afgelopen jaar werd er steeds meer een beroep gedaan op het stel. "Het liep op een gegeven moment echt de spuigaten uit", meent Van Kesteren.

Gemeenten zijn sinds 2015 verantwoordelijk voor jeugdzorg, werk en inkomen en zorg aan langdurig zieken en ouderen. Wethouder Jannette Nieboer had en heeft Zorg en Wmo in haar portefeuille en kon zich destijds wel vinden in het plan om inwoners ook meer de regie te geven in de zorg. Ze sprak over een mentaliteitsverandering en steunde de visie dat mensen meer een beroep op elkaar zouden moeten doen, bijvoorbeeld in tijden van ziekte.

Maar waar ligt de grens? Het echtpaar De Geus woont al 47 jaar aan de Mauritslaan naast de buurvrouw om wie het hier gaat. Het contact was innig, er werd samen gebarbecued en toen de buurman ook nog leefde werd er door de mannen volop gevist. "Ze konden het zo goed met elkaar vinden dat er in de tuin niet eens een schutting stond, maar een heel laag hekje dat alleen de perceelgrens aangaf", vertelt Van Kesteren.

De buurman kwam een jaar of twaalf geleden te overlijden en het echtpaar De Geus ontfermde zich over de buurvrouw die steeds vaker een beroep op hen deed. "In het afgelopen jaar stond ze soms wel vier of vijf keer per dag op de stoep. Laat duidelijk zijn, mijn ouders vonden dat geen probleem en hebben haar altijd met alle liefde en plezier opgevangen. Maar het werd wel steeds zwaarder", vertelt Van Kesteren. "Mijn moeder heeft bijvoorbeeld ook een paar keer het beddengoed gewassen, omdat het echt niet meer kon en niemand anders het deed." De buurvrouw heeft zelf geen kinderen.

Tijdens de jaarwisseling ging het mis. Het echtpaar De Geus was bij hun dochter en de kleinkinderen en de buurvrouw zat alleen. Ze was bang, dacht een donkere gedaante te hebben gezien en sloeg van pure angst met een paraplu het slaapkamerraam in. Bij thuiskomst trof De Geus de politie aan en een bange buurvrouw. "Ik ben eerst maar de voeten van haar gaan verzorgen, want ze had met haar blote voeten door het glas gelopen", vertelt Hans de Geus. "Achteraf toch vreemd, dat de politie niet meteen een ambulance heeft gewaarschuwd..."

De volgende dag gaat het stel met de buurvrouw toch maar even langs de huisartsenpost. Dochter Sonja staat erop mee te gaan. Ze kan de vermoeide gezichten van haar ouders, die zelf ook met de nodige gezondheidsproblemen kampen (moeder heeft in 2016 een hersenbloeding gehad), niet langer aanzien.

Daar ziet de dienstdoende arts direct dat het niet goed gaat met de buurvrouw en hij doet een beroep op de crisisopvang. Het maakt hem pisnijdig dat hij overal nul op het rekest krijgt. Het duurt uiteindelijk nog enkele nachten waarin het echtpaar De Geus om beurten 's nachts bij de angstige buurvrouw waakt, voordat deze wordt opgenomen in een verpleeghuis in Assen. Het verpleeghuis blijkt bij nader inzien echter niet geschikt te zijn voor de buurvrouw (een ander gradatie van dementie) en er moet een andere oplossing worden gezocht.

Afgelopen donderdag is het echtpaar De Geus afgereisd naar Assen om de buurvrouw persoonlijk op te halen en te brengen naar een verpleeghuis hier in de regio. "Je kan zo'n mensje ook niet alleen met een taxi vanuit Assen laten gaan", zegt dochter Van Kesteren die het even te zwaar krijgt. "Ik hoop echt dat ze hier kan blijven."

Haar ouders komen die dag geknakt terug. "Ze was zo boos op ons", zegt Agathe de Geus huilend. Haar dochter pakt haar even beet en zegt: "Mam, het kon echt niet anders. In Assen hebben ze ook bevestigd dat de buurvrouw niet meer op zichzelf kan blijven wonen."

Sonja van Kesteren is vooral heel erg boos op Buurtzorg. "Die verstrekten elke dag medicijnen aan de buurvrouw en hadden al lang moeten signaleren dat het niet goed ging met haar. Het douchen werd soms dagenlang overgeslagen en ze zag er smoezelig uit. Je moet wel heel blind zijn, wil dat niet zijn opgevallen." Ook de huisarts heeft, volgens Van Kesteren, geschitterd door afwezigheid.
Volgens haar ouders was met de politie afgesproken dat elk incident met de buurvrouw bij hen gemeld zou worden en dat het via de politie doorgespeeld zou worden naar de gemeente en naar de huisarts. Wethouder Jannette Nieboer zegt echter niet op de hoogte te zijn geweest van deze situatie.

Directeur Jos de Blok van Buurtzorg, zelf jarenlang verpleger geweest, zegt: "Het is soms moeilijk in te schatten hoe de situatie is. Iedereen: de arts, de mantelzorger, een kind heeft een subjectieve beoordeling. Hebben die buren wel duidelijk genoeg hun grenzen aangegeven bijvoorbeeld en hebben wij, van Buurtzorg, wel voldoende geïnformeerd naar hoe het ging? Volgens het team in Waddinxveen is dat gebeurd, maar kennelijk niet voldoende volgens de buren."

De Blok meent dat 'iemand in een verpleeghuis stoppen' het ergste is in zijn beleving. "Ik pleit voor zo lang mogelijk thuis wonen en dan is het altijd aftasten, in hoeverre gaat het nog goed. Ik ben ook voorstander van trainingen voor mantelzorgers in elke gemeente en meer investeren in een dementie-vriendelijke omgeving waar de opvang/last meer verdeeld wordt over verschillende mensen die ook wat afweten van dementie. Het aantal dementerenden in Nederland groeit alleen maar."

Wethouder Nieboer reageert in de printversie van Hart van Holland van vandaag.